Afgelopen week werd mijn DM en mailbox overspoelt met vragen over snijplanken. Voorheen was altijd het advies om liever geen houten planken te gebruiken, maar wel glazen of plastic snijplanken in verband met kruisbesmetting. Het idee daarachter was dat houten snijplanken soms flinke kieren en gleuven kunnen hebben, vaak niet in de vaatwasser gaan en daarmee een risico zijn als er continu gluten-brood op wordt gesneden en je er vervolgens iets glutenvrij op klaarmaakt.
Recent heeft de NCV nieuw kruisbesmettingsonderzoek gepubliceerd. Super fijn deze onderzoeken! Al riepen de conclusies nogal wat vragen op. Moeten we nu opeens geen plastic snijplanken meer gebruiken en alleen houten? Was de vraag die mij erg veel werd gesteld.
Daarom mail ik je met mijn adviezen en interpretaties van het onderzoek. Wil je het artikel van de NCV overigens lezen? Dat kan niet via mij. Dan kun je voor een klein bedrag per jaar lid worden van de NCV, dat zij weer kunnen besteden aan het uitvoeren van meer van dit soort onderzoeken.
Het lijkt mij in de toekomst overigens ook heel tof om dit soort onderzoeken te doen! En ben op het moment met een food technoloog aan het sparren over bepaalde dingen. Want hoe meer bekendheid over kruisbesmetting, hoe beter.
Waar baseer ik mezelf op met deze mail?
Toen ik het artikel las vond ik de uitkomsten fijn om te lezen, alleen zou ik zelf andere conclusies trekken uit de onderzoeksresultaten. Daarom heb ik de adviezen opgesteld zoals in deze mail gecommuniceerd wordt. Ik heb deze adviezen overigens niet alleen opgesteld, maar uitvoerig besproken met mijn team en de beste glutenvrije collega diëtisten in NL plus ik heb deze adviezen gedeeld in het kennisnetwerk van de NCV, waar 16 andere gespecialiseerd diëtisten het eens waren met deze interpretaties. Just to be sure dat ik niks over het hoofd zag! 🙂 Ik heb ook de NCV om input gevraagd, zij hebben inhoudelijk nog niet gereageerd maar ons laten weten op 11 mei verder aan de slag te willen gaan met de kruisbesmettingsadviezen, dus to be continued.
Ik snap helemaal hoe het is om coeliakie te hebben en wil je daarom natuurlijk niet 2 maanden laten gissen hoe je omgaat met kruisbesmetting. Want als er iets helemaal simpel maakt, is het wel als je niet goed weet hoe je met kruisbesmetting om moet gaan. Zelf weet ik nog goed de enorme onzekerheid toen ik net begon met het glutenvrij dieet. Doe ik het zo wel goed? Moet ik vaker mijn handen wassen? Hou ik het wel apart genoeg? En als je dan ziek wordt: is dit nu een virus of heb ik gluten binnen gekregen?
Die onzekerheid. Bah! Bestond er maar een gluten lampje, zodat je precies weet wanneer je ziek bent van gluten en wanneer het iets anders is. Maar goed, we kunnen natuurlijk wel concrete adviezen geven. Daarom gaan we voor helderheid in de tent, dus daar gaat deze mail over.
Wat doe je nu met houten snijplanken?
Yes, dit is goed nieuws. Want houten snijplanken zijn indien ze in de vaatwasser zijn geweest of goed gereinigd zijn met warm water en zeep een kleiner risico dan we voorheen dachten en kunnen als ze goed gereinigd zijn in principe veilig worden gebruikt. Indien ze niet gereinigd worden in de vaatwasser of met warm water en zeep of ze niet hygiënisch te reinigen zijn (door diepe groeven) adviseer ik je om ze bij voorkeur niet te gebruiken als ze zijn gebruikt voor glutenbevattende producten.
Het lastige is: dit laatste is natuurlijk meestal het geval. Houten planken kunnen vaak niet in de vaatwasser. Plus er is geen onderzoek gedaan naar houten planken die al 10 jaar bij oma in de kast liggen en elke dag voor glutenbevattend brood worden gebruikt, met diepe nerven met een hoop kruimels erin. Gebruik hierbij je gezond verstand. Maar als houten planken geen diepe nerven hebben en gewoon in de vaatwasser kunnen dan lijkt het dus redelijk veilig. Top!!
Wat doe je met plastic snijplanken?
Yes! Ook deze zijn in principe veilig om te gebruiken indien ze in de vaatwasser zijn gereinigd na het gebruik van glutenbevattende producten.
Omdat uit onderzoek blijkt dat 85% van de snijplanken minder dan 5 ppm gluten bevat nadat ze in de vaatwasser zijn gereinigd, verwacht ik dat 100% onder de 20ppm zal vallen. Plus dat je een snijplank meestal niet opeet: zelfs als de snijplank in theorie 20ppm gluten zou bevatten dan is het eten dat er op wordt gesneden altijd minder dan 20ppm. Weet overigens dat horeca snijplanken over het algemeen door de HACCP nóg beter schoon te maken zijn dan bijvoorbeeld een goedkope snijplank thuis, mits ze natuurlijk goed gereinigd zijn (in de vaatwasser) na gebruik van glutenbevattende producten.
Wat doe je met glazen snijplanken?
Whoopwhoop, deze zijn vrijwel altijd veilig te gebruiken als ze schoon zijn. De voorkeur heeft wel om minimaal met warm water te reinigen na het gebruik van glutenbevattende producten.
Wat doe je met overige keukenapparatuur?
Het is bij voorkeur aan te bevelen om keukenapparatuur niet tegelijkertijd te gebruiken met glutenbevattende producten. Al lijkt het risico bij een frituurpan en airfryer blijkbaar mee te vallen. Bij voorkeur gebruik je deze wel alleen voor glutenvrije producten, zodat je thuis geen risico loopt.
Wat doe ik zelf qua kruisbesmetting?
Ik hou thuis lekker alles apart en ik adviseer ook iedereen om thuis geen risico te lopen als dit niet nodig is, het is vrij simpel om thuis gewoon je eigen glutenvrije snijplank te hebben bijvoorbeeld (onafhankelijk of dit nu glas, hout of plastic is).
Ook qua keukenapparatuur hou ik alles gescheiden. Ik heb mijn eigen broodrooster, airfryer en tosti-ijzer. Als ik al zie hoeveel kruimels er bovenin zo’n airfryer element zitten.. brrr. moet er niet aan denken dat dit glutenkruimels zouden zijn. Plus. Ik wil nul risico lopen thuis, want dat is in mijn ogen onnodig.
Ook vraag ik me bij kruisbesmetting af hoeveel milligram gluten je binnen krijgt in plaats van hoeveel ppm gluten iets getest wordt. Misschien is dit iets te technisch voor je, skip dan lekker deze alinea, maar wat kruisbesmetting meten betreft spreken we in mijn ogen behoorlijk over een “kennis lacune”. Het liefst zou ik veel meer onderzoeken zien hierover. Het gekke is dat veel gaat over ppm, terwijl ik dus wil weten wat de exacte hoeveelheid van de besmetting is. Even voor jouw beeldvorming: als ik zeg ik word ziek van 5% alcohol, dan denkt iedereen “voel eens aan je voorhoofd”, want je kunt niet ziek worden van 5% alcohol (een maat voor concentratie). Je wordt ziek van een maat voor hoeveelheid, bijvoorbeeld 6 biertjes met 5% alcohol. PPM is een maat voor concentratie, geen maat voor hoeveelheid. Meer onderzoek in de toekomst is dus nodig.
Kruisbesmetting blijft altijd een gevalletje “welk risico durf jij te nemen” en dat is misschien het ene moment ook anders dan het andere moment. Voor mij is het: thuis wil ik gewoon veilig zijn, nul risico hebben en daar zorg ik dus dat alles apart wordt bereid. Stel dat je dus een keer ergens anders eet? Dan lijken de risico’s bijvoorbeeld met houten snijplanken dus kleiner dan we dachten. Maar blijf altijd kritisch en vraag altijd door is mijn advies!
En dan nog even een bruggetje: volgende week geef ik weer het gratis webinar over een gezond glutenvrij dieet. Dit webinar is specifiek voor mensen die het glutenvrij dieet eigenlijk al redelijk goed onder de knie hebben, maar nog strugglen met wat ze zijn gaan eten. Is dit wel gezond? En krijg je zo wel voldoende voedingsstoffen binnen?
In het webinar laat ik zien hoe je ongezonde glutenvrije producten herkent en wat de aandachtspunten zijn van een gezond glutenvrij dieet. Klinkt dat als muziek in je oren? Zorg dan dat je er live bij bent op donderdag 23 maart om 10 uur of dinsdag 28 maart om 10 uur.
Aanmelden kan dan via deze link. Super tof als je er live bij bent, maar mocht het live niet lukken dan mag je je ook inschrijven, dan krijg je van mij een linkje waarmee je kunt terugkijken! Er is wel beperkt plek, dus schrijf je aub alleen in als je ook daadwerkelijk gaat kijken 🙂
Dat was ‘m jongens, deze blog! Ik krijg weleens feedback dat ik kortere blogs moet maken. Maar ik wil ook dat je begrijpt wat mijn denkwijze is, zodat je ook op deze manier kunt gaan denken. Hopelijk gaf dit je wat meer duidelijkheid in het land der kruisbesmetting!
Heel veel liefs en fijn weekend,
Lisanne