Toen ik net de diagnose coeliakie kreeg en glutenvrij ging eten, werd ik om de haverklap ziek van voeding. Ik dacht dat ik tot de zeer gevoelige coeliakiepatiënten behoorde en misschien het 0% glutendieet moest gaan volgen.. maar mijn antistoffen daalden wel netjes dus eigenlijk was er geen reden om aan te nemen dat mijn glutenvrije dieet niet goed ging. Maar waar reageerde ik dan op in de voeding? Zijn er nog andere producten of voedingsmiddelen waar je op kunt reageren?
Zo zie ik regelmatig dat andere mensen met deze vraag worstelen. Op de glutenvrije facebook groepen zie ik producten langskomen waar mensen klachten van kregen. De vraag is dan: dit is toch glutenvrij? Of: welk ingrediënt kunnen tóch gluten in zitten? En vaak reageren dan mensen met: bij mij gaat dit wel altijd goed. Of worden er allemaal supersonische bedenkingen gemaakt bij ingrediënten die gewoon glutenvrij zijn.
Als je last krijgt van een product, is dat dan persé door de gluten? Mijn antwoord? Dat hoeft helemaal niet, het kan ook goed iets anders zijn. Wat precies, dat lees je in deze blog.
Nét glutenvrij of al langer coeliakie
Belangrijk is om onderscheid te maken tussen mensen die nét de diagnose hebben (bijvoorbeeld in het afgelopen jaar) en mensen die al langer de diagnose hebben. De eerste groep mensen heeft recent een diagnose coeliakie en dan is je darm flink kapot. Je kunt je voorstellen dat een darm die kapot is een stuk gevoeliger reageert dan een gezonde darm. En dat herstel van die darm, dat kan best een tijdje (maanden tot jaren) duren. Om je een idee te geven: uit de literatuur blijkt dat bij 65% van de mensen met een nieuwe diagnose coeliakie de darmen binnen twee jaar herstelt zijn, bij 85% binnen vijf jaar. Bij kinderen gaat dit herstel over het algemeen sneller1.
Dan is er een tweede groep van mensen die al langer de diagnose hebben en al een tijd glutenvrij eten. Ik ga er even vanuit dat dit goed lukt (want als je antistoffen hoog blijven en het dieet niet goed lukt, dan val je eigenlijk onder de eerste groep), dat de antistoffen netjes gezakt zijn en de darm herstelt. Let op: het kan bij volwassenen wel meer dan 2 (!!) jaar duren voordat de darm volledig is hersteld en weer helemaal gezond is. In de tussentijd kan je darm dus nog gevoelig reageren. Ben je al een tijd strikt glutenvrij en lukt dit goed? En heb je nog klachten? Geef dit dan altijd aan bij je gespecialiseerd diëtist of specialist, die kan beoordelen of vervolgonderzoek nodig is.
Sneller (buik)klachten door onvolwaardige voeding
Veel buikklachten zijn te verminderen met een goede voeding. Wat een goede voeding is, is voor iedereen persoonlijk. Belangrijk is sowieso dat je genoeg buikvriendelijke vezels en vocht binnen krijgt. En dan denk je misschien “daar heb je Lisanne weer met haar vezels en vocht”.. maar echt: dit is zó vaak het probleem! En eigenlijk zo simpel op te lossen. Daarnaast zijn er nog andere producten of voedingskeuzes waar je op kunt reageren. Hieronder som ik er een aantal op.
Alles waar “te” voor staat
Een gevoelige darm kan niet tegen alles waar het woordje “te” voor staat. Denk aan te koud, te heet, te hard, te vet en te veel. Als je een avond uit eten gaat, eet je vaak vetter en meer dan dat je thuis zou eten. Of drink je een aantal glaasjes alcohol. Het kan dus zijn dat je daar flink last van krijgt, in plaats van een glutenfout.
Thuis kan dit uiteraard ook, als je een wat heftigere combinatie eet voor een gevoelige darm. Denk aan frituursnacks met ijs en slagroom toe of een glutenvrije pizza of barbecue. Dat is een stuk moeilijker voor je spijsverteringskanaal dan een bord met gekookte groente en gekookte aardappels. Daarnaast kunnen producten zoals koffie, frisdrank en alcohol de darm prikkelen waardoor je klachten ervaart.
Glutenvrij en FODMAPs?
Je hebt dit woord misschien weleens langs zien komen. FODMAPs zijn moelijk verteerbare koolhydraten in de voeding, zoals tarwe en lactose. Ook zijn er verschillende groente- en fruitsoorten waar je op kunt reageren, bepaalde noten waar je klachten van kunt krijgen. Speciaal voor mensen met buikklachten bestaat het FODMAP-arm dieet. Bij dit dieet laat je een aantal weken veel producten weg, om vervolgens weer een aantal producten toe te voegen. Met behulp van een testschema gaan we op zoek naar welke voeding jouw buik prikkelt. Het goede nieuws is: vaak is het niet eens nodig om het hele FODMAP-arme dieet te doorlopen. Rekening houden met de hoeveelheid moeilijk verteerbare koolhydraten is regelmatig al voldoende. Klinkt dit interessant? Neem dan gerust contact op zodat we kunnen kijken wat we op dit gebied voor je kunnen betekenen.
Lactose
Lactose is melksuiker en zit in dierlijke melkproducten. Sommige mensen (ongeveer 7 – 13 %) hebben vlak na de diagnose last van een lactose-intolerantie1. Dit komt doordat de darmcellen lactase (een stofje dat lactose afbreekt) produceren, maar deze darmcellen beschadigd zijn. Als de darm herstelt, herstelt ook het vermogen om lactase te maken en verdwijnt of verminderd de lactose-intolerantie. Bij een lactose-intolerantie kun je vaak wel een beetje lactose verteren. Hoeveel dat is per persoon verschillend en kun je testen. Hoe gaat bijvoorbeeld 50ml melk? Bij een lactose-intolerantie ga je lactosebeperkt eten, lactosevrij is in verreweg de meeste gevallen nergens voor nodig.
Tarwe
Huh, tarwe? Zul je misschien denken. Tarwe mag toch niet? Gewone tarwe is inderdaad niet glutenvrij, maar er zijn glutenvrije dieetproducten met glutenvrij tarwezetmeel. Bij sommige mensen valt dit niet lekker. Wat ik me dan afvraag is: komt dat omdat tarwe een FODMAP (moeilijk verteerbaar koolhydraat) is? Of komt het door de minimale hoeveelheid gluten die nog in de tarwe zit. Of komt het door andere prikkelende stofjes in het graan tarwe? Als je het mij vraagt? Ik vermoed dat bij de meeste mensen die op glutenvrije tarwe reageren de tarwe zelf het probleem is en niet de gluten. Al is in een enkel geval de hoeveelheid gluten het probleem, dan praat je over extreem sensitieve coeliakie en is een strenger dieet dan gewoon glutenvrij noodzakelijk. Ga nooit op eigen initiatief strenger eten dan gewoon glutenvrij, raadpleeg dan altijd een gespecialiseerd diëtist. Negen van de tien keer is strenger glutenvrij namelijk helemaal niet nodig (gelukkig!!).
Andere oorzaken van (buik)klachten als je glutenvrij eet
Natuurlijk zijn er ook een hoop andere voedingsmiddelen waar je last van kan hebben. Om een greep te doen uit de mogelijkheden: allergieën, histamine, nachtschaden, bewerkte producten in het algemeen, pittig eten, koolzuur en ga zo maar door. Maar wat wij vaak zien in de praktijk? Dat er geen gezonde basis is gecreëerd na het overschakelen op een glutenvrij dieet. Hierdoor mis je bijvoorbeeld bouwstoffen, brandstoffen, vitamines of mineralen waardoor je lichaam niet goed meer kan functioneren. Dat in combinatie met een lijf dat herstellende is, is vragen om klachten of problemen.
Een gezonde basisvoeding is noodzakelijk om je lichaam goed te kunnen laten functioneren en herstellen. Maar wat is dat, een gezonde glutenvrije basisvoeding? Welke aspecten zijn belangrijk om rekening mee te houden? En waarom word je zo voor de gek gehouden door glutenvrije producenten?
Wil jij weten hoe je een gezond glutenvrij dieet kunt volgen en je lichaam optimaal kunt voeden? Schrijf je dan nu in voor mijn gratis webinar! Tijdens dit webinar leer je hoe je gezonder glutenvrij kunt eten. Ik deel mijn kennis en ervaring met je, zodat jij je niet meer voor de gek laat houden door mooie praatjes op het etiket, maar weet waar je naar kunt kijken om te beoordelen of een product gezond is of niet! Of je nu coeliakie hebt of glutensensitief bent of gewoon op zoek bent naar een gezond glutenvrij dieet, dit webinar is voor jou! Schrijf je nu in en maak een eerste stap naar een gezonder glutenvrij dieet!